Zoals zo vaak begon ook dit project met een droom.
Lees hieronder het verhaal over het ontstaan en de geschiedenis van het literaire project Citaat op Straat.
Houd indachtig dat dit project nog niet ten einde is en dat de originele droom zich alleen maar dieper wist te wortelen.
Hugo De Ridder (1932-2018) – Linkeroevereraar en bezieler van het project Citaat op Straat
In 2004, onder impuls van auteur en voormalig De Standaard-journalist Hugo De Ridder, ziet het project 'Citaat op Straat' het daglicht.
“Toen ik op Linkeroever kwam wonen, zag ik dat veel straten naar schrijvers werden vernoemd, maar veel bewoners wisten niet over wie het ging. Via ALO zijn we dan met de stoeptegels begonnen.”
Sinds september 2015 werd, in samenwerking met district Antwerpen, 'Citaat op Straat' verder uitgebreid. Eind 2018 is de collectie bijna compleet en heeft elke straat met literaire achtergrond zijn citaat. Er werden ook 4 tegels geplaatst door bewonersvereniging HELO.
De Ridder werd in 2005 bekroond voor zijn initiatief door de auteursverenigingen met een Gouden Hendrik. Hij overleed onverwacht in oktober 2018. Zijn begrafenis werd bijgewoond door tal van prominenten uit het culturele en politieke leven, die hem als vriend kwamen eren.
Omdat het Antwerps districtsbestuur de Antwerpse linker Scheldeoever graag op een positieve manier onder de aandacht wou brengen, besloot het een boek uit te geven over het project 'Citaat op Straat'.
Daarvoor schreven 50 bekende Antwerpenaars een tekst over één van de citaten die op Linkeroever in een stoeptegel vereeuwigd zijn. De teksten werden vervolgens gebundeld in 5 literaire wandelingen.
Deze literaire wandelingen werden aangevuld met heel wat tips over bezienswaardigheden, eten & drinken, activiteiten en natuurgebieden die je op Linkeroever kan bezoeken.
Bij het ontwerpen van onze nieuwe infobrochure hebben we er optimaal rekening mee gehouden dat het een praktisch boekje werd. Zo hebben we gekozen voor een A5-formaat, niet te groot, niet te klein. Het systeem met ringen zorgt ervoor dat u het boekje makkelijk kan meenemen als u eropuit trekt op Linkeroever.
4 wandelzones
Er werd ook aandacht besteed aan de indeling. Zo werden al onze citaten opgedeeld in 4 wandelzones die we toepasselijk de naam gaven van de grote lanen op Linkeroever: Blancefloer, Halewijn, Esmoreit en Gloriant. Voor iedere zone hanteren we een eigen kleur.
Per zone werd een nieuwe literaire wandeling uitgestippeld die je langs alle citaattegels in de zone gidst. Onderaan de pagina’s staat steeds kort beschreven hoe je naar het volgende citaat wandelt. Op de inleidende pagina van de zone vind je ook de afstand van de wandeling terug. Deze hebben we bewust kort gehouden zodat u ook nog tijd hebt om de citaten en het mooie Linkeroever te ontdekken…
104 pagina’s
Uiteindelijk werd het een lijvige brochure met maar liefst 104 pagina’s. De originele teksten van Hugo de Ridder werden opgefrist waar nodig en aangevuld met nieuwe stukken waar nodig. Er werd veelvuldig gebruik gemaakt van foto’s en illustraties en we kozen voor een rustgevend thema met een aangenaam lettertype zodat u ook ’s avonds voor de haard in het boekje kan lezen…
Nicky en Remi, de vaste gidsen van Citaat op Straat, halen alles uit de kast om u een onvergetelijke ervaring te bezorgen. Ze voeren u mee op een literaire ontdekkingstocht, maar ook de geschiedenis van Linkeroever zal vaak aan bod komen. Onderweg zal je heel wat mensen verwonderd zien kijken als ze de groep zien passeren: saxofonist Marcelo Moncada zorgt immers voor de muzikale omlijsting.
Momenteel (2024) werden er 2 wandelingen uitgewerkt, maar een derde wandeling staat op de planning.
De Erfgoedcel Antwerpen onder de vakkundige leiding van Jan Robert, consulent, gaf vorm aan een concept op een vraag van Hugo De Ridder; hij vond inderdaad, als nieuwe bewoner van Linkeroever, "dat er iets moest worden gedaan met de straatnamen die naar schrijvers zijn genoemd." De Erfgoedcel publiceert in het boek "Schrijvers op Linkeroever; 55 straten, 8 gedichten, 8 verhalen" het resultaat van het opzoekingswerk. Om het initiatief te promoten werd op het Frederik van Eedenplein in mei 2003 een groots opgezet festival georganiseerd "Linkeroever Literair" met als ondertitel: "zet uw zinnen op Linkeroever."
ALO vzw neemt de taak op zich om het traject te concretiseren. Er ontstaat het idee om een bekend citaat uit het werk van iedere schrijver of dichter in het straatbeeld aan te brengen; eerst wordt gedacht om het citaat tegen de huisgevel aan te brengen. Dit lijkt op talrijke plaatsen onhaalbaar; daarom worden de citaten op de stoep aangebracht, eerst in het brons gegoten, later omwille van de kostprijs in arduin gebeiteld. Zo ontstaat de stoeptegel gekend als "Citaat op Straat." Het plan om de bewoners meer te betrekken bij het zoeken naar een gepast citaat in hun straat slaat wel aan in het begin; naar mate de werken van de namen van schrijvers minder bekend zijn vraagt dit al specialistenwerk.
De talrijke taken, nodig om 55 citaten in het straatbeeld aan te brengen, worden verdeeld tussen de vrijwilligers. De financiering door de Stad loopt bij de start niet altijd even vlot ondanks het gewaardeerde idee. Later wanneer ca 40 % van de stoeptegels zijn geplaatst, versnelt de financiering en de waarborg om het plan uit te voeren.
In samenwerking met de Stadsbibliotheek Willem Elsschot worden op aanvraag wandelingen (de zgn. Poëtische Rimpelingen) doorheen een aantal stratenclusters georganiseerd. Vaste gidsen Remi en Nicky worden op deze literaire ontdekkingstochten muzikaal ondersteund door saxofonist Marcelo Moncada.
Bart Jacobs zet vanuit ALO vzw een website op waarop alle citaten een plaatsje krijgen.
Uiteindelijk is het project gerealiseerd in 2018 en wordt de 61ste stoeptegel door burgemeester Bart De Wever in aanwezigheid van de districtburgemeester Paul Cordy ingehuldigd.
Het idee wordt nog dieper uitgewerkt door het District; hierbij worden 50 bekende Antwerpenaars uitgenodigd om hun gekozen citaat verder uit te diepen. De plechtige voorstelling van het resultaat wordt op de Boekenbeurs voorgesteld op 28 oktober 2018. Het is een literair wandelboek van het district Antwerpen met de vraag of je wist dat Linkeroever een literair openluchtmuseum is.
Helaas sterft Hugo De Ridder onverwachts enkele dagen voor de presentatie van het boek. Er wordt eerbiedige hulde gebracht op de voorstelling van het boek "Citaat op Straat" ondertiteld: "Zet je zinnen op Linkeroever."
Na het overlijden van Hugo De Ridder dreigt het project een stille dood te sterven. ALO vzw wordt ontbonden. De tegels liggen er nog, maar zijn vaak vuil beschadigd, verdwenen of door onkruid overwoekert.
Bart Jacobs (ex ALO vzw) en Marita Wuyts (HELO) zoeken en vinden vers bloed: Laura Grieten en Ben Pottiez besluiten voortaan mee hun schouders onder het project te zetten. Er wordt een nieuwe feitelijke vereniging opgericht: FV Citaat op Straat.
Al van bij de nieuwe start zien we mooie initiatieven: er wordt een nieuwe website gebouwd en er wordt een wandelzoektocht georganiseerd met vragen over Linkeroever en de citaten die onderweg passeren. Ook de gegidste wandelingen worden opnieuw georganiseerd.
De expansie van Linkeroever in de Regattawijk maakt dat er hier nog een aantal kandidaten komen voor nieuwe citaten. Ook elders op Linkeroever kwamen er kleine, literaire, straten bij. Er worden 2 nieuwe citaattegels geplaatst, 2 beschadigde worden vervangen.
Op het einde van het jaar wordt in het Stadhuis van Antwerpen, in aanwezigheid van Schepen voor toerisme Koen Kennis, een prachtig geïllustreerde infobrochure voorgesteld. De brochure bouwt verder op de originele teksten van Hugo De Ridder, maar werd verder aangevuld met interessante informatie en bevat ook 4 uitgeschreven wandelingen. De namiddag wordt afgesloten met de prijsuitreiking van de wandelzoektocht.
Er wordt door onze vaste gidsen Remi en Nicky een tweede permanente wandeling toegevoegd. Deze keer bezoeken we de vele schrijvers en personages die in het noorden van Linkeroever een citaat kregen. Niet minder dan 10 keer vindt er een wandeling plaats.
Ook dit jaar komen er weer 2 nieuwe citaattegels bij en worden er 2 vervangen. De mooie bronzen tegel op het Frederik Van Eedenplein aan de ingang van de voetgangerstunnel krijgt een nieuw plekje op het plein voor het tunnelgebouw waar de wandelingen starten.
Het tunnelgebouw doet dit jaar ook dienst als uithangbord voor Citaat op Straat. In de houten kaders aan de roltrappen op Linkeroever worden posters gehangen met verschillende foto's van onze citaten. In de in- en uitgang en ook aan de lift worden levensgrote stickers gekleefd van bestaande tegels. Een succes dat door velen gezien en gesmaakt wordt!
website ontwerp door Project Hunter
Deze website maakt gebruik van cookies. Door verder te gaan, aanvaardt u het gebruik van cookies.